زمینه و هدف: بنگاه های اقتصادی همواره به دنبال روشی هستند تا با استفاده از آن، میزان سودآوری محصولات و یا خدمات را افزایش دهند. از این رو تعیین بهای تمام شده خدمات جهت دستیابی به این هدف، امری ضروری به نظر می رسد. این مطالعه با هدف شفاف نمودن هزینه ها برای واحدهای دولتی با تبیین تخصیص هزینه بر حسب فعالیت هر واحد طراحی گردید.روش بررسی: مطالعه از نوع توصیفی بوده و اطلاعات آن بر اساس روش میدانی از فعالیتهای صورت گرفته در مرکز تصویربرداری مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) در سال 1389 بدست آمد. به منظور احصاء هزینه های هر کانون هزینه های مستقیم و غیرمستقیم مربوط به آن کانون هزینه محاسبه گردید. با استفاده از روش هزینه یابی برمبنای فعالیت اطلاعات تحلیل گردید و نهایتا از تفاضل میزان درآمد و هزینه هر فعالیت، هزینه – فایده خدمات هر واحد محاسبه شد.یافته ها: مشخص گردید که مرکز با در اختیار داشتن میانگین 573,486 ریال درآمد و 527,962 ریال هزینه به ازای هر خدمت، 45,524 ریال، سود به ازای هر خدمت کسب می نماید.نتیجه گیری: در صورت اجرای کامل سیستم حسابداری تعهدی، هزینه تمام شده کلیه خدمات بدست خواهد آمد و خدمات در واحدها به صورت بهینه قیمت گذاری خواهند شد. با مدیریت هزینه ها و حذف هزینه های غیر ضروری بهای تمام شده خدمات با حفظ بهره وری لازم کاهش می یابد و سازمان را قادر به ادامه حیات و توسعه بر پایه فعالیت های استراتژیک خود می کند.

مقدمه: با توجه به اینکه درادوار گذشته بهای تمام شده محصولات سازمانهای دولتی برمبنای سیستم های سنتی اداره میشد لذا از این رو بهای تمام شده خدمات جهت دستیابی به این هدف امری ضروری به نظر میرسد که این پژوهش با هدف اصلی بهای تمام شده خدمات بخش MRI بیمارستان امام علی)ع(بجنورد با استفاده از روش (ABC) درسال 1394 انجام پذیرفت. روش کار: مطالعه از نوع کاربردی بوده واطلاعات آن براساس روش میدانی از فعالیتهای صورت گرفته جهت تعیین بهای تمام شده ارائه یک واحد خدمت در بخش امآرآی بیمارستان امام علی)ع(بجنورد درسال 1394 به روش هزینه یابی برمبنای فعالیت محاسبه گردید. با استفاده از این روش، اطلاعات تحلیل و نهایتا از تفاضل میزان درآمد وهزینه، سود یا زیان بخش محاسبه شد. یافته ها: مشخص گردید که بهای تمام شده بخش ام آر آی بیمارستان امام علی)ع(در سال 1394 به مبلغ 7344580013 ریال است که از این مبلغ 36/7 درصد معادل 2695505232 ریال مربوط به هزینه های نیروی انسانی 15/5 درصد معادل 113847524 ریال مریوط به هزینه های مواد و ملزومات مصرفی 42/4 درصد معادل 3112823741 ریال مربوط به هزینه های استهلاک و تجهیزات اموالی 5/4 درصد معادل 397772800 ریال مربوط به هزینه های سربار بخش میباشد. نتیجه گیری: بخش عمده هزینه های بخش ام آر آی مربوط به هزینه استهلاک با 42، 4 درصد هزینه های بخش میباشد که با تورمهای اخیر که در کشور ما حکم فرماست واحدهای جدیدی که تاسیس میگردند چون قیمت تمام شده تجهیزات مورد استفاده ازمبالغ بالایی برخوردارندلذاامکان زیان ده بودن بخش دوازانتظار نیست.

یکی از مهم ترین اهداف برنامه تحول آموزش پزشکی برآورد هزینه تمام­ شده تربیت دانشجوست. پژوهش حاضر با هدف برآورد هزینه تمام شده آموزش دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. با استفاده از روش هزینه ­یابی بر مبنای فعالیت ((ABC))، بهای تمام­ شده تربیت دانشجو در سال تحصیلی 95-1394 در این دانشکده محاسبه شد. پس از شناسایی و احصای فرایندهای صورت گرفته در مراکز فعالیت، پنج گروه اصلی هزینه شامل پرسنلی، ملزومات مصرفی، استهلاک ساختمان، استهلاک تجهیزات و هزینه انرژی شناسایی شد. تسهیم هزینه ­های بالاسری با دو روش مستقیم و تعدیل جزئی صورت گرفت. محاسبات در دو سناریو بدون محاسبه استهلاک و با محاسبه استهلاک در فضای نرم­ افزار Excel 2010 صورت گرفت. مراکز فعالیت نهایی 67%، میانی 17% و بالاسری 16% از هزینه ها را به خود اختصاص دادند. هزینه پرسنلی با 74% بالاترین هزینه و هزینه-فرصت با 6/2% پایین ­ترین سهم از هزینه کل را داشتند. در سناریوی اول بهای تمام شده ارائه یک واحد درسی 53 و متوسط بهای تمام شده تربیت دانشجو 104. 8 میلیون ریال و در سناریوی دوم بهای ارائه یک واحد درسی 50 میلیون ریال و متوسط بهای تربیت دانشجو 100 میلیون ریال بود. استفاده از نظام هزینه ­یابی بر مبنای فعالیت می­ تواند بخش عمده­ای از مشکلات مؤسسات آموزش­عالی را مرتفع سازد. با توجه به بالابودن سهم هزینه­ های پرسنلی از کل هزینه­ ها، برنامه ­ریزی مناسب در زمینه جذب و استفاده از نیروی انسانی و همچنین ظرفیت بدون استفاده برخی از اعضای هیئت علمی می ­تواند کارایی و بهره ­وری را به همراه داشته باشد. محاسبه و تحلیل بهای تمام­ شده باید به­ عنوان یکی از وظایف روزمره دانشکده­ ها مد نظر قرار گیرد.

پیرو تغییرات محیط تجارت، ناشی از رقابت جهانی و تحولات تکنولوژی، بانک ها همانند سایر کسب و کارهای امروزی، با تقاضای روزافزون مشتریان برای محصولات و خدمات متنوع مواجه هستند. به این ترتیب، ضرورت پاسخ گویی به نیاز مشتریان و بقا در این محیط پویا، پیچیده و بسیار متنوع بازارها، بانک ها را وادار می سازد تا به سمت تکنولوژی های جدید و معرفی صدها محصول و خدمت نوین و غیر سنتی روی آورند. مسلم است که حفظ توانایی حرکت در چنین مسیری مستلزم ایجاد ابزارهای دقیق تر برای ارزیابی عملکرد مدیران نسبت به گذشته است. به تبع آن، بدون تعیین «حوزه سود» و آگاهی نسبت به وضعیت سودآوری خدمات، محصولات و مشتریان، اتخاذ تصمیمات مقتضی جهت کسب موفقیت غیر ممکن است، لذا به منظور کسب موفقیت و دستیابی به راهی دقیق تر و به صرفه تر برای مدیریت پرتفوی خدمات، محصولات و مشتریان، سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت به عنوان سیستمی که قادر است تا علاوه بر ارزشگذاری، اطلاعات صحیح و به هنگام در خصوص ارزش افزایی فعالیت ها و شناسایی فعالیت های فاقد ارزش افزوده تامین نماید و درنتیجه موجبات ارتقای عملکرد و سودآوری شرکت ها را فراهم سازد، به بانک ها معرفی شدند. اهمیت پیاده سازی چنین سیستمی محقق را بر آن داشت تا با مطالعه وضعیت کنونی هزینه یابی در صنعت بانکداری کشور و بررسی شرایط، الزامات پیاده سازی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در صنعت نامبرده، به این سوال پاسخ دهند که آیا طراحی و استقرار هزینه یابی بر مبنای فعالیت در بانک های کشور امکان پذیر است یا خیر؟ به این ترتیب، در این پژوهش پس از کسب شناخت نسبت به وضعیت هزینه یابی موجود در بانک ها و تایید امکان استقرار هزینه یابی بر مبنای فعالیت در بانک ها از دیدگاه صاحبنظران و خبرگان این صنعت، طرحی برای استقرار این سیستم در بانک های کشور ایران ارائه شد.

خدمات ارائه شده توسط بخش های تشخیصی بیمارستان، از جمله واحدهای هزینه ای هستند که بخش عمده ای از هزینه ها را به خود اختصاص می دهند. هدف از این پژوهش تعیین بهای تمام شده خدمات رادیولوژی برای سال های 1389 و 1390 در چهار بیمارستان عمومی آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اردبیل است. پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی است که به صورت مقطعی و گذشته نگر انجام گرفته است. به منظور جمع آوری داده ها با استفاده از یکسری فرم های استاندارد شده وزارت بهداشت و همچنین مشاهده اسناد و مدارک موجود در بخش ها و واحدهای اداری و پشتیبانی داده های مورد نیاز استخراج شده و با استفاده از نرم افزار Excel، قیمت تمام شده خدمات رادیولوژی با بهره گیری از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت، طی سال های مورد نظر محاسبه شد. بخش اعظم هزینه ها در هر چهار بیمارستان مورد مطالعه مربوط به هزینه های مستقیم بود که در میان این هزینه ها نیز هزینه های انواع فیلم های رادیولوژی و پرسنلی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده بودند. متوسط بهای تمام شده واحد خدمات رادیولوژی مورد نظر برای چهار بیمارستان امام (ره)، دکتر فاطمی، علوی و بوعلی در سال 1389 به ترتیب برابر با 102737، 90968، 96422 و 80459 ریال و در سال 1390 به ترتیب برابر با 112530، 108280، 1072422 و 10325 ریال برآورد گردید. بهای تمام شده یک واحد از خدمات رادیولوژی در این مطالعه نسبت به سایر مطالعه ها تفاوت چشمگیری را نشان داد. از دلایل این امر می توان به گذشت زمان و نیز افزایش قابل توجه نرخ تورم در بخش سلامت به ویژه پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها اشاره نمود. به نظر می رسد بار ارجاع بیماران و مشکلات مربوط به مدیریت مالی بیمارستان ها از لحاظ برنامه ریزی و تخصیص منابع و ظرفیت ها، منجر به افزایش متوسط هزینه خدمات رادیولوژی در مراکز مورد مطالعه شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که بین قیمت واقعی خدمات رادیولوژی و تعرفه های مصوب تفاوت وجود دارد، و این تفاوت با بیشتر شدن تعداد تخت های فعال و تخصصی تر شدن بیمارستان افزایش می یابد بدین منظور بیمارستان های مذکور جهت ارائه خدمات مطلوب و رضایت بخش نیازمند ترمیم ساختار مالی و یا حتی معافیت ها و بخشودگی هایی در هزینه های خود هستند.

هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان گرا روش هزینه یابی می باشد که بهای تمام شده محصولات را از جمع هزینه فعالیت هایی که منجر به ساخت محصول می شود، در واحد زمان بدست می آورد. در این مقاله بهای تمام شده خدمات بانکی در 10 شعبه منتخب بانک کشاورزی در شهر تهران در سال 1395 با روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا محاسبه و نتایج بدست آمده با میزان کارمزدهای مقرر فعلی خدمات بانک مقایسه گردیده است. خدمات در سطح شعب نمونه شامل 10 نوع خدمات از جمله گشایش اعتبار اسنادی، حواله ارزی، فروش اوراق گواهی سپرده عام، پاس نمودن چک و. . . بوده و از اطلاعات مالی شعب و ستاد استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد بهای تمام شده خدمات بانک با احتساب خدمات داخلی شعب (قیمت گذاری داخلی) با کارمزدهای مقرر فعلی برای هر نوع خدمت متفاوت می باشد. بنابراین این یافته ها علاوه بر کمک به مدیران بانک، جهت ارزیابی عملکرد دوایر می تواند اطلاعات مفیدی برای بهبود عملکرد و افزایش کارایی در اختیار آنان قرار دهد.